Carbon Border Adjustment Mechanism Regulations (CBAM)
Navigeren door de complexiteit van de EU-verordening over CO2-belasting
Contents
- Introductie
- De oorsprong van CBAM
- Wie wordt getroffen?
- Wat moet je doen?
- Belangrijke aspecten
- Tijdlijn
- De implicaties
- Wat gebeurt er nu?
Deel deze gids
Wat is het Carbon Border Adjustment Mechanism?
Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is een verordening van de Europese Unie die een prijs zet op de CO2-emissies van goederen die in de EU worden geïmporteerd. CBAM verplicht bedrijven die deze producten importeren om over hun uitstoot te rapporteren en speciale emissierechten aan te schaffen met CBAM-certificaten. Deze regelgeving zorgt voor een eerlijke concurrentie voor Europese bedrijven met landen buiten de EU, en moedigt ze meteen ook aan om hun uitstoot te verminderen.
Een inleiding op CBAM
Op 10 mei 2023 hebben het Europees Parlement en de Raad de CBAM-regeling vastgesteld om te voorkomen dat de import van CO2-intensieve producten de klimaatdoelstellingen van de EU ondermijnt, en om schonere productiepraktijken aan te moedigen.
CBAM is een belangrijke stap voorwaarts voor het commitment van de EU op het gebied van duurzame handel. Het past ook helemaal in deze tijd, nu bedrijven en overheden over de hele wereld steeds meer de noodzaak inzien om actie te ondernemen tegen klimaatverandering.
De oorsprong van CBAM
Deze CO2-grensbelasting is een belangrijk onderdeel van de EU-regelgeving voor de doelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050, in lijn met het Parijsakkoord van 2015. Het pakt het risico van CO2-lekkage aan vanuit de toegenomen klimaatambitie van de EU. Er wordt verwacht dat CBAM ook gaat bijdragen aan het CO2-vrij maken in andere landen – die de uitstoot niet belasten op een door de EU goedgekeurd niveau – volgens de EU-verordening 2023/956.
De verordening richt zich op fabrikanten en importeurs van producten met materialen uit CO2-intensieve sectoren.
De overstap naar ingebedde CBAM-emissies helpt bedrijven om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. CBAM heeft als doel om een gelijk speelveld te creëren tussen EU-producenten (EU ETS) en importeurs.
De reikwijdte van CBAM: wie wordt erdoor getroffen?
De nieuwe CBAM-rapportageverplichtingen bevinden zich momenteel in de overgangsfase tot 31 december 2025 en fungeren als een financiële hefboom voor de CO2-uitstoot van goederen die in de EU worden geïmporteerd. De CBAM-rapportageverplichtingen voor importeurs worden van kracht tijdens deze overgangsfase en hebben gevolgen voor alle EU-lidstaten, zonder dat ze in de wetgeving van elke lidstaat hoeven te worden verankerd.
CBAM gaat over specifieke goederen: aluminium, ijzer en staal, cement, kunstmest, elektriciteit en waterstof. De impact hiervan breidt uiteindelijk uit tot verschillende energieproducten als onderdeel van toekomstige beleidsoverwegingen.
Wat moet je als organisaties nu doen?
Ga beginnen met het verzamelen van gegevens en het voorbereiden van registraties. Dit wordt ingediend bij de CBAM-autoriteit en bevat op kwartaalbasis een rapport over het volume van de geïmporteerde goederen en de ingebedde broeikasgassen daarin. De stappen die je nu moet nemen zijn:
- Beoordeel de omvang en herkomst van geïmporteerde producten.
- Beoordeel de broeikasgasgegevens van bedrijven buiten de EU.
- Zet een rapportagesysteem voor broeikasgassen op dat zowel directe als potentieel indirecte emissies in verband met geïmporteerde artikelen omvat.
- Bereid je voor op registratie en rapportage bij de nieuwe CBAM autoriteit.
Belangrijkste aspecten van CBAM
Sinds begin 2023 is de reikwijdte van CBAM iets kleiner geworden, waardoor eerder voorgestelde chemicaliën en polymeren zijn geschrapt. Tegelijkertijd is de duidelijkheid verbeterd over het detailniveau van de vereisten voor de gegevensrapportage.
Het aanleveren van de aangegeven CO2-emissies van producten vindt plaats door de aankoop van CBAM-certificaten, gebaseerd op de EU ETS-prijzen. Deze certificaten, die een belangrijke rol spelen in het CO2-prijskader, kun je via een gecentraliseerd platform krijgen, onder toezicht van de EC (Europese Commissie). De vergoedingen die aan deze certificaten zijn gekoppeld, worden door de EC berekend en zijn gekoppeld aan de EU-ETS-emissierechten.
Via CBAM ontstaan er voor bedrijven twee kostenposten:
- Aankoop van CBAM-certificaten
- Emissiegegevens verzamelen en rapporteren
Het is de bedoeling dat tegen 2026 aanvullende producten in de rapportagevereisten worden opgenomen, en de volledige opname van alle EU ETS-producten is gepland tegen 2030.
Voor de invoer van CBAM-goederen is in 2026 een vergunning nodig en komen er jaarlijkse aangiften. De levering van CBAM-certificaten is naar verwachting de financiële heffing die gebruikt wordt om de CO2-voetafdruk te dekken op basis van de gegevensdeclaraties van het voorgaande jaar.
Tijdlijn
Mei 2023 markeerde de officiële ratificatie van CBAM, en de rapportageperioden zijn vanaf 1 oktober 2023 begonnen. Het aangifteschema volgt een reguliere kwartaalcyclus. De indiening van het eerste rapport moest voor 31 januari 2024, over de goederen die in het vierde kwartaal van 2023 waren geïmporteerd. De laatste rapportage moet uiterlijk op 31 januari 2026 ingediend zijn, voor goederen die in het vierde kwartaal van 2025 zijn geïmporteerd.
Je organisatie voorbereiden op het EU Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM).
Welke andere veranderingen komen er?
1 oktober 2023 was de eerste grote mijlpaal, waarbij de overgangsrapportage van start is gegaan. De volgende mijlpaal is eind 2025 en vanaf 1 januari 2026, wanneer het aantal productcategorieën wordt uitgebreid. Hierbij zullen waarschijnlijk meer bedrijven betrokken zijn, die dezelfde weg afleggen als de oorspronkelijke stakeholders, en daarmee zorgen voor een grotere bedrijfsparticipatie in het CBAM-landschap.
Het ontrafelen van de implicaties
CBAM geeft organisaties de opdracht om hun supply chains uitgebreid te onderzoeken. Dit houdt op zijn minst in dat we de oorsprong van goederen begrijpen, zodat we gezamenlijk de bijbehorende CO2-emissies kunnen bepalen. Daar komen veel gegevens bij kijken.
Bijlage II specificeert 138 verplichte en 21 voorwaardelijke dataparameters. Bij het beoordelen van de reikwijdte van elk product groeit dit al snel uit tot een enorm datagestuurd project dat wanhopig een digitale oplossing en automatisering zoekt.
Op de langere termijn heeft de financiële hefboomwerking van CBAM-certificaten gevolgen voor geïmporteerde producten. De gegevens uit de rapportage geven ook een duidelijk beeld van de CO2-voetafdruk van waar producten worden gemaakt tot waar ze uiteindelijk worden verkocht, wat het mysterie van de broeikasgassen verderop in de toeleveringsketen blootlegt.
De datarapportage wordt geïmplementeerd via de EU-belastingheffing, dus het is mogelijk dat de verantwoordelijkheid in eerste instantie bij financiële afdelingen ligt, die misschien niet meteen bekend zijn met CO2-metingen op installatie- en productieniveau. Niettemin bestaan er speciale systemen om de scoping en rapportage te stroomlijnen, allemaal afhankelijk van de beschikbaarheid van data.
Wat gebeurt er nu?
Zoals bij alle belastingstelsels is een CBAM-effectbeoordeling en routekaart onze aanbevolen eerste stap. Rapportage zal voor sommige organisaties verplicht zijn, en later wordt dit via certificaten belast en richt het zich op omvang en kostenverplichtingen. De routekaart leidt tot diepere inzichten in de dynamiek van de toeleveringsketen, CO2-metingen en gegevensverzameling, allemaal gekoppeld aan de gedefinieerde parameters in de verordening, per product.
Anthesis CBAM-oplossingen
Anthesis heeft een lange geschiedenis op het gebied van CO2-inventarisaties, een team van experts op het gebied van klimaatrapportage en digitale hulpmiddelen ter ondersteuning van je CBAM-compliancetraject. Hoewel CBAM nieuw is, is het proces dat wij volgen bekend bij ons team: inzicht, beoordeling, dataverzameling en compliance. Het afstemmen van de rapportageverplichtingen op de organisatie en de geschatte financiële aansprakelijkheid via CBAM-certificaten zijn eerste bevindingen die onze klanten gebruiken om hun verdere traject en de mate van impact in de supply chain uit te stippelen.
Onze gecombineerde ervaring en uitgebreide CO2-gegevens maken ons de ideale partner om klanten te ondersteunen bij het implementeren van nieuwe compliancesystemen voor CBAM.
Wil je meer weten?
Ons team van experts heeft een enorme drive om het klimaatprobleem aan te pakken. Samen gaan we voor een positieve verandering. Steeds meer organisaties kiezen ervoor om met ons de weg naar Net Zero te bewandelen, ongeacht waar ze zijn op hun reis. Doe je ook mee?