Verduurzamen doe je niet alleen, maar met de gehele keten
Inhoud
- Als systeem oppakken
- Bouwen aan vertrouwen en een gezamenlijk doel
- Terug in de eigen koker
- Meten is weten
- Kansen en uitdagingen
- Actie en reactie
- Bang voor kartelvorming
- CS Triple D
- Samenwerken om vooruitgang te boeken
Deel dit artikel
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in het Financieele Dagblad (FD).
Om de klimaatdoelstellingen van Parijs te behalen en in de breedte van ESG te verduurzamen, moeten bedrijven in alle sectoren verduurzamen. Maar de stap van ambitie naar uitvoering blijkt geen eenvoudige. Want waar begin je? Volgens hoogleraar André Nijhof en Wopke Geurts, Head of Advisory bij duurzaamheidsbureau Anthesis Nederland-België, is samenwerking de enige weg voorwaarts.
Bijna elk bedrijf weet inmiddels dat het moet verduurzamen. ‘Dat is het goede nieuws’, zegt Wopke Geurts, Head of Advisory bij Anthesis, een van de grootste duurzaamheidsbureaus ter wereld. ‘We hoeven bedrijven niet meer te overtuigen dat ze moeten verduurzamen. Dat is voor iedereen wel duidelijk. Tegelijkertijd zien bedrijven vaak door de vele bomen het bos niet meer. Er komt veel op ze af. Steeds meer wet- en regelgeving ziet het daglicht, het aantal stakeholders is groot, klanten, medewerkers en toeleveranciers willen weten hoe duurzaam een bedrijf precies is en bedrijven moeten veel meer samenwerken om de ketens te kunnen verduurzamen. De vragen die wij dan ook vaak krijgen zijn: waar te beginnen, wat zijn onze prioriteiten en hoe creëren we focus?’
Als systeem oppakken
‘Verduurzaming gaat vandaag de dag veel meer over het samen realiseren van transities in plaats van over individuele maatregelen’, zegt prof. dr. ir. André Nijhof, hoogleraar Duurzaam Ondernemen en Stewardship aan Nyenrode Business Universiteit. ‘Bedrijven moeten duurzaam ondernemen dan ook veel meer als een systeem oppakken, samen met concurrenten, ngo’s, brancheorganisaties, overheden en kennisinstellingen. Daarbij is bovendien niemand meer echt in control.’
Samenwerken binnen de keten is de enige manier om echt te verduurzamen, meent ook Geurts. ‘Dat kan door bijvoorbeeld samen te investeren, gezamenlijke projecten op te zetten en kennis te delen. Zo lukt het terugdringen van CO₂-emissies in bijvoorbeeld de lange koffieketen alleen als ketenpartners de krachten bundelen. Geen enkel bedrijf kan dat alleen.’
Bouwen aan vertrouwen en een gezamenlijk doel
Zo’n samenwerking tussen ketenpartners begint met draagvlak creëren voor de uitdaging waar de keten voor staat en het bouwen aan vertrouwen. Geurts: ‘Dat is ontzettend belangrijk. Duurzaamheidsexpertise betrekken, succesvoorbeelden gebruiken, marktkennis inbrengen en helpen om oplossingsmogelijkheden te creëren. Wij helpen klanten bij het faciliteren van al deze elementen en brengen partijen zo in de keten samen.’
Nijhof: ‘Bedrijven moeten daarbij ook nadenken over wat hun acties precies betekenen voor de rest van de ketenpartners. Een bedrijf maakt – zeker als het gaat om verduurzamen – tenslotte onderdeel uit van een ecosysteem. Een actie of verandering in één deel van het systeem heeft onherroepelijk invloed op een ander deel ervan.’
Terug in de eigen koker
Nijhof merkt dat bedrijven niet altijd als vanzelfsprekend samenwerken. ‘Heel vaak kruipen ze toch weer terug in hun eigen koker en gaan ze ervan uit dat ze alle duurzaamheidsvraagstukken zelf moeten oplossen.’ Bedrijven hebben bij de uitvoering van hun duurzaamheidsplannen sowieso vaak de neiging tot tunnelvisie. Geurts: ‘Verduurzamen gaat bijvoorbeeld veel verder dan het terugbrengen van de CO₂-uitstoot alleen. Dat gaat ook over biodiversiteit, over circulariteit en over bijvoorbeeld sociale ongelijkheid. Focussen is goed, maar onderzoek wel het hele spectrum. Want alles hangt met elkaar samen.’
Samenwerken vraagt ook vooral om de juiste mindset, benadrukt de hoogleraar. ‘Durf te kiezen, zo druk ik bestuurders op het hart. Je kunt niet alle zeventien SDG’s vormgeven. Kijk in plaats daarvan naar wat voor jouw bedrijf in jouw keten de belangrijkste duurzaamheidsthema’s zijn. Waar zit de pijn? Focus daarop en zet daarmee een transitie in gang.’
Meten is weten
Bedrijven hebben vaak al een goed beeld van welke duurzame keuzes binnen hun bedrijfsvoering de grootste milieueffecten hebben. Toch kan dit in de praktijk soms anders uitpakken. Geurts legt uit: ‘We merken regelmatig dat berekeningen verrassende inzichten geven. Zo bleek onlangs dat een bepaalde papieren verpakking minder emissies genereert dan gerecycled papier. Dit komt doordat de productie van nieuw papier op een relatief lage-emissiewijze kan plaatsvinden. Tegelijkertijd biedt gerecycled materiaal duurzame voordelen op andere vlakken, zoals biodiversiteit, materiaalgebruik en afvalvermindering. De impact verschilt per situatie, waardoor het essentieel is om beslissingen te baseren op een life cycle assessment, zodat duurzaamheid in zijn volle breedte wordt meegenomen.’
Meten is dus weten. En vanuit daar kan je overgaan tot gerichte actie, zegt Geurts. ‘Zodat je zeker weet dat je de juiste acties neemt, vanuit een breed duurzaamheidsperspectief. Wij helpen bedrijven om van inzichten naar doen te komen. Waar zit de pijn precies? Wat is haalbaar met welke investeringen? Wat is de impact? Wat zijn de gevolgen voor de rest van de keten? En wat levert het op?’
Kansen en uitdagingen
Het zijn belangrijke vragen die gedegen in kaart moeten worden gebracht. Geurts: ‘Bij de reis naar Net Zero brengen we samen met de klant de kansen en uitdagingen in kaart en daarna werken we vanuit verschillende perspectieven scenario’s uit. Hierbij kijken we naar wat haalbaar is, wat de grootste impact heeft en wat de financiële implicaties zijn. Op basis van deze scenario’s kan het bedrijf keuzes maken welke route het gaat bewandelen.’ Daarbij is het volgens Geurts zaak dat bedrijven ambitieuze en haalbare doelen stellen. ‘De ambities zijn veelal groot, maar niet altijd realistisch. Dan is het zaak om realistische doelstellingen neer te zetten zodat een bedrijf daadwerkelijk de regie kan nemen over wat er moet gebeuren. Haalbare keuzes maken. En dan doorpakken.’
Actie en reactie
Dat doorpakken is cruciaal, meent ook Nijhof. ‘Bestuurders moeten ook vooral zelf actie ondernemen in hun bedrijf om duurzamer te opereren’, benadrukt de hoogleraar. ‘Dat is waar elke transitie mee begint. Maar samenwerken ten gunste van een transitie is namelijk vooral een kwestie van actie en reactie. Zodra een belangrijke speler stelling neemt – zoals Lidl als eerste deed met het stoppen van tabaksverkoop – moeten andere partijen vanzelf reageren. Zo komt een sector vanzelf weer een stap verder.’
Bang voor kartelvorming
Een belemmering voor bedrijven om samen te werken met concurrenten en actie te ondernemen is volgens Nijhof de angst dat de mededingingsautoriteiten hen zullen terugfluiten vanwege kartelvorming. Nijhof: ‘Ik hoor bedrijven dit vaak zeggen. Maar die angst is onterecht. Zolang bedrijven geen prijsafspraken met concurrenten maken, maar afspraken maken om te verduurzamen, is er niets aan de hand. Sterker nog, dat juichen de autoriteiten alleen maar toe. De afspraak van alle supermarkten om geen tabak meer te verkopen, is hier een voorbeeld van.’ Nijhof wil het begrip ‘samenwerken’ in het kader van verduurzaming nog graag nuanceren. ‘Met samenwerken bedoel ik niet dat bedrijven elkaars hand moeten vasthouden en in hetzelfde tempo op een duurzame toekomst afgaan. Samenwerken betekent vooral dat bedrijven kijken naar het grotere plaatje, zich beseffen dat ze niet alleen staan en weten dat ze andere partijen nodig hebben.’
CS Triple D
Wat in dat kader gaat helpen, is de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), ook wel bekend als de Europese ketenzorgplichtwet. Deze wet verplicht grote bedrijven transparant te zijn over de effecten van hun bedrijfsvoering in de keten. Geurts: ‘Dit raakt ook kleinere bedrijven die onderdeel zijn van deze ketens, aangezien zij gevraagd worden om inzichten en oplossingsrichtingen aan te leveren. Samenwerking in de keten is én wordt dus echt essentieel. Omdat de wetgeving zo gericht is op realiseren van verduurzaming, noemen we bij Anthesis de triple D van CSDDD ook wel: doen, doen, doen. Bedrijven moeten niet alleen rapporteren, maar echt duidelijk maken welke acties zij ondernemen, aan welke initiatieven zij deelnemen en met welk resultaat.’
Samenwerken om vooruitgang te boeken
De reis naar duurzame bedrijfsresultaten vraagt dus om samenwerking met toeleveranciers in de waardeketen van elk bedrijf. Het verkrijgen van inzicht om vervolgens stappen te zetten om (klimaat)doelen te bereiken is een enorme klus. Anthesis begeleidt als gids bedrijven in diverse sectoren in deze duurzaamheidsreis om vooruitgang te boeken naar duurzame prestaties.
Agrifood: inzicht en acties in scope 3
Anthesis begeleidt bedrijven in de agrifoodsector die zich hebben gecommitteerd aan ambitieuze targets voor het verminderen van hun klimaatimpact. Om de klimaatimpact van hun producten te berekenen maken zij gebruik van de digitale oplossing van Anthesis: PortfolioPro. Met dit calculatorplatform – en begeleiding van een duurzaamheidsexpert – wordt de eerste Life Cycle Assessment (LCA) uitgevoerd. Deze informatie wordt gestructureerd verzameld en geborgd in een futureproof systeem. Samenwerking met toeleveranciers is hierbij cruciaal. Anthesis werkt met toeleveranciers over de hele wereld om CO2 te reduceren en over te schakelen naar regeneratieve landbouw.
Private equity: ESG, verduurzamen en waarde toevoegen
Private-equitybedrijven zien hun portefeuille in waarde stijgen wanneer hun bedrijven werken aan verduurzaming. Verduurzaming is namelijk niet puur een verplichting, maar ook een kans om de waarde van hun investeringen te vergroten en toekomstbestendig te maken. Anthesis begeleidt deze bedrijven aan de hand van een SMART-model dat de verduurzaming van bedrijven in hun portefeuille versnelt. Denk aan het ontwikkelen en implementeren van ESG-strategieën, CSRD-begeleiding en implementatie. Risico’s en kansen worden geïdentificeerd, duurzaamheidsprestaties verbeterd en sociale aspecten bevorderd. Anthesis’ portfolioaanpak helpt de langetermijnrisico’s te beheersen, impact te maximaliseren en versterkt een winstgevende exit-strategie.
Bloemensector: Stappen zetten naar Net Zero
Anthesis begeleidt bedrijven in de bloemensector bij hun reis naar Net Zero. Anthesis hanteert hierbij een onafhankelijk certificeringstraject voor bedrijven: de Climate Activator Certificering. Concrete stappen, inzicht, reductie, compensatie en verificatie zorgen dat bedrijven elk jaar stappen zetten in hun verduurzamingstraject. De uitstoot die nog niet gereduceerd kan worden, wordt gecompenseerd door te investeren in klimaatprojecten. Met dit traject en het bijbehorende klimaatkeurmerk laat een bedrijf zien dat het on track is met de wereldwijde klimaatdoelstellingen.
Wil je meer weten over deze projecten of sparren over een duurzaamheidsuitdaging? Neem dan contact op met Wopke Geurts.
Ons team van experts heeft een enorme drive om het klimaatprobleem aan te pakken. Samen gaan we voor een positieve verandering. Steeds meer organisaties kiezen ervoor om met ons de weg naar Net Zero te bewandelen, ongeacht waar ze zijn op hun reis. Doe je ook mee?