‘Op weg naar Net Zero? Meet, reduceer en kijk breed’
Inhoud
- Wereldwijde polycrisis
- Niet los van elkaar
- Nog meer impact
- Richting Net Zero
- In vier stappen naar Net Zero
- Uitstoot in de keten
- Op zoek naar andere materialen of leveranciers
- Boomkap in de Amazone
- Tijdelijk investeren om te compenseren
- Niet afkopen
- Onafhankelijk keurmerk
- Mensen zijn gewoontedieren
- Integrale visie
- Stap voor stap
- Positieve veranderagenda
- bloomon
Deel dit artikel
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in het Financieele Dagblad (FD).
Het aanpakken van de klimaatproblematiek behelst meer dan alleen het terugdringen van de CO₂-uitstoot. Duurzaamheid moet vooral holistisch worden bekeken. Dat vinden René Toet, Chief Carbon Officer bij Anthesis en Rob van Tulder, hoogleraar International Business. ‘Klimaat is belangrijk, maar mensenrechten, biodiversiteit en armoede zijn hieraan gekoppeld.’
‘Neem dringend actie om klimaatverandering en haar impact te bestrijden’, zo luidt Sustainable Development Goal 13 (SDG 13) van de Verenigde Naties. De doelstellingen zijn helder: 55 procent CO₂-reductie in 2030 en Net Zero in 2050. ‘Belangrijke doelstellingen. Maar we moeten klimaat niet los zien van de andere zestien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen als armoede, gendergelijkheid, economische groei, schoon water of onderwijs.’ Aan het woord is prof. dr. Rob van Tulder, hoogleraar International Business aan de Rotterdam School of Management (RSM).
Wereldwijde polycrisis
Van Tulder legt uit: ‘Het World Economic Forum spreekt niet voor niets over een wereldwijde polycrisis ofwel een opstapeling van crises die allemaal op elkaar inwerken. Eentje waarvan de essentie is dat het klimaat verandert. Maar de oorzaken en gevolgen zijn divers. Het niet aanpakken van de crisis rondom bestaanszekerheid frustreert bijvoorbeeld elke serieuze aanpak van milieucrises.’
Niet los van elkaar
‘We moeten het klimaatprobleem in z’n geheel beschouwen’, meent ook René Toet, Chief Carbon Officer bij Anthesis (spreek uit Entiesis). ‘Het gaat ook over mensenrechten, biodiversiteit en armoede. En ja, klimaat is ook een heel belangrijke, maar die andere elementen zijn steeds belangrijker aan het worden. En ze zijn allemaal aan elkaar gekoppeld.’
Nog meer impact
Als voormalig algemeen directeur van de Climate Neutral Group (CNG) geeft Toet al meer dan twintig jaar zijn tijd en energie aan het helpen van bedrijven om te verduurzamen. Toet: ‘Juist omdat het vraagstuk inmiddels veel meer behelst dan het terugdringen van CO₂ alleen, hebben we onlangs de krachten gebundeld met Anthesis. We kunnen hierdoor nóg meer impact maken voor bedrijven omdat we nu beschikken over een internationaal team van experts met een enorme gedrevenheid om duurzaamheidsproblemen aan te pakken. We zitten met 44 kantoren en ruim 1.400 experts in 23 landen en zijn een onestopshop voor duurzaamheid.’
Richting Net Zero
Terug naar het niveau van het bedrijfsleven. Want het thema duurzaamheid staat inmiddels hoog op ieders agenda. Veel bedrijven voelen de urgentie om in de richting van Net Zero te bewegen. Toet: ‘Ieder bedrijf moet verduurzamen. Regelgeving dwingt het af, consumenten vragen erom en met name de grote CSRD-plichtige bedrijven die duurzaamheidsrapportages moeten opleveren, zetten hun leveranciers onder druk om te verduurzamen.’
In vier stappen naar Net Zero
Anthesis helpt bedrijven bij hun reis naar Net Zero en hanteert daarbij vier stappen:
meten, reduceren, compenseren en certificeren. Toet: ‘De reis naar Net Zero start uiteraard met meten. Hoeveel CO₂ stoot je bedrijf nu uit? Wat is je vertrekpunt? Dat inzicht ontbreekt vaak of is er slechts gedeeltelijk. Soms hebben bedrijven wel al hun emissies in kaart gebracht, maar kennen ze de uitstoot van bijvoorbeeld hun leveranciers nog niet.’
Uitstoot in de keten
Scope 3. Dat is waar Toet in dit laatste geval op doelt. Uitstoot in de rest van de keten. Vaak is dit deel verantwoordelijk voor het grootste deel van de voetafdruk. Toet: ‘Dat is natuurlijk lastiger in kaart te brengen. Het begint bij het vaststellen van de grootste uitstoters binnen de eigen organisatie. Als je dat weet, kun je daar gerichte programma’s op loslaten.’
Op zoek naar andere materialen of leveranciers
Als duidelijk is waar de ‘pijn’ zit, is het zaak de CO₂-uitstoot te verlagen. Toet: ‘Reduceren dus. Als het bijvoorbeeld zo is dat de meeste uitstoot komt door iets dat verderop in de keten plaatsvindt, dan betekent het soms dat een bedrijf op zoek moet naar andere materialen, andere toeleveranciers of een heel ander businessmodel moet ontwerpen.’
Boomkap in de Amazone
Van Tulder illustreert waarom het zo belangrijk is om bij het aanpakken van de oorzaken van het klimaatprobleem rekening te houden met het hele speelveld, en dan vooral de organisatie van de hele waardeketen. Van Tulder: ‘Je kunt arme sojaboeren die in het regenwoud van de Amazone bomen kappen niet kwalijk nemen dat ze dit doen. Die zijn bezig met overleven en veel minder met het milieu. Wanneer je alle werkenden in de internationale ketens een ‘leefbaar inkomen’ geeft, verdwijnt de belangrijkste motivatie om te kappen. Als je daarnaast nog ‘plantbased’ consumptie stimuleert, sla je een hele milieuonvriendelijke schakel in de keten over, namelijk koeien.’
Tijdelijk investeren om te compenseren
Verduurzamen kost tijd. Toet: ‘Een bedrijf heeft uiteraard niet morgen opeens zijn Net Zero-targets behaald. Elk jaar zal de uitstoot wat minder zijn, maar er gaat veel tijd overheen voordat de nul op de teller staat. Intussen is het mogelijk om tijdelijk te compenseren. Totdat de transitie heeft plaatsgevonden. Denk aan investeren in boomaanplant, regeneratieve landbouw, enzovoorts.’
Niet afkopen
‘Compenseren mag in ieder geval geen “afkopen” zijn’, benadrukt Van Tulder. ‘Het moet tijdelijk zijn en tegelijkertijd niet ten koste gaan van investeringen in duurzame oplossingen. Compensatie is bovendien kostbaar en voedt eventueel excuses om naar echt duurzame oplossingen te zoeken.’ Toet: ‘Het is wat ons betreft én, én. Een bedrijf moet elk jaar reduceren zodat het minder hoeft te compenseren.’
Onafhankelijk keurmerk
Tot slot, en dat is de vierde stap, is er de standaard van Anthesis. Toet: ‘De Climate Activator Certificering*, een onafhankelijk klimaatkeurmerk, is een leidraad voor bedrijven voor hun reis naar Net Zero. Het stelt CO₂-reductie en compensatie centraal die passen binnen de urgentie die er is. Met het keurmerk, dat het bedrijf mag gebruiken na een positieve audit door een onafhankelijke instantie, laat het bedrijf zien dat het “on track” is met de wereldwijde klimaatdoelstellingen. Het keurmerk is volledig in lijn met de komende EU ‘Green Claims’-richtlijnen, die strenge eisen stellen aan de duurzaamheidscommunicatie van bedrijven om greenwashing’ tegen te gaan.’
Mensen zijn gewoontedieren
De grootste uitdaging voor bedrijven is volgens Toet dat ze hun businessmodellen moeten kantelen over de as van duurzaamheid. Toet: ‘Dat is ingewikkeld want mensen – en daarmee ook bedrijven – zijn gewoontedieren. We zijn gewend om op een bepaalde manier te ondernemen, en dat moet nu opeens anders. Bovendien heeft de waan van de dag vaak de overhand. Er is nauwelijks tijd om stil te staan en bewuste keuzes te maken om bijvoorbeeld de bedrijfsprocessen te verduurzamen en businessmodellen circulair te maken. Dat kost tijd én geld. Dus liever morgen dan vandaag.’
Integrale visie
Transformeren is dan ook een uitdaging van formaat. Van Tulder: ‘Bij veel bedrijven maakt verduurzamen geen deel uit van de integrale visie van de onderneming. Ze doen het er een beetje bij omdat het “moet” van de buitenwereld. Dat is een slechte motivator. Als die druk van buiten wegvalt, verdwijnt ook de motivatie om te verduurzamen. Het is dan ook aan de leiders van organisaties om een duidelijke integrale visie neer te zetten die medewerkers inspireert. Inzetten op klimaat als kans is net zo belangrijk als erkennen dat klimaat een bedreiging is voor iedereen.’
Stap voor stap
‘Een leider moet die stip aan de horizon zetten en het transformatieproces durven aangaan’, vult Toet aan. ‘Stap voor stap maar wel richting een duidelijk doel. Er moet een knop om bij mensen om wél te kiezen voor die duurzame toeleverancier, om wél eerlijk te belonen en om wél werk te maken van inclusiviteit. De kennis is er vaak wel, de technologische mogelijkheden zijn er ook, maar uiteindelijk is het de mens zelf die de verduurzaming vorm moet geven. En dat is niet altijd vanzelfsprekend.’
Coherentie in aanpak. Dat is waar Van Tulder en Toet voor pleiten als het gaat om het aanpakken van het klimaatprobleem. Van Tulder: ‘Je kunt er niet maar één thema uithalen en daar alle pijlen op richten. Dan schiet je per definitie mis. Want waar je het ene probleem aanpakt, heeft dat weer een negatief effect op een ander onderdeel.’
Positieve veranderagenda
Toet: ‘Daarom is verduurzamen zo complex. Er is kennis, inzicht en overzicht nodig om dit gedegen en doeltreffend aan te kunnen pakken. Van Tulder: ‘Ondernemers doen er goed aan hun veranderagenda een positieve lading te geven. Ik zie zelfs liever dat bedrijven een ‘Net Positive’-ambitie dan een ‘Net Zero’-ambitie omarmen. Dan moeten ze wel met de hele waardeketen rekening houden en inzetten op duurzame businessmodellen. We moeten willen veranderen omdat het kansen biedt voor ondernemingen en de wereld er beter van wordt. Niet omdat regelgeving ons dwingt.’
‘bloomon wil de bloemenindustrie laten zien dat het duurzaam kan’
De producten van bloomon zijn voor het vierde jaar op rij Climate Activator gecertificeerd*, waarbij bloomon CO2-emissies actief minimaliseert. Een knappe prestatie. Maar CEO Aron Gelbard is gedreven en heeft een duidelijke visie. Dat maakt dat dit bedrijf maar één kant op gaat: nóg verder verduurzamen. De productielocatie van bloomon draait op honderd procent groene energie, de verpakkingen zijn zo goed als plasticvrij, hun eigen biobos is biologisch gecertificeerd, het bedrijf koopt direct van kwekers en test bloemen op verboden gewasbeschermingsmiddelen. Daarnaast heeft het bedrijf het predicaat B Corp op zak. Bloemendienst bloomon is ‘frontrunner’ binnen de eigen sector als het gaat om duurzaamheid.
Verder dan CO₂
‘Onze betrokkenheid gaat overigens verder dan emissiereductie alleen’, zegt Gelbard. ‘Zo werken we alleen met kwekers die goede arbeidsomstandigheden bieden, bouwen we actief aan een divers en inclusief team en zijn we intrinsiek betrokken bij de gemeenschap. Zo steunen we bijvoorbeeld The Pollinators, een stichting die biodiversiteit promoot. We willen een voorbeeld stellen voor de bloemenindustrie en laten zien dat het ook duurzaam kan.’ Director sustainability Sibbe Krol vult aan: ‘In 2030 willen we onze voetafdruk hebben gehalveerd en in 2045 willen we volledig klimaatneutraal zijn. Meer dan de helft van onze scope 1- en 2-voetafdruk hebben we nu al gereduceerd. We lopen voor op schema.’
Care wildly
De gedrevenheid van Gelbard laat zien waar gecommitteerd leiderschap toe kan leiden. Gelbard: ‘We hebben een visie die we hebben samengevat als ‘Care wildly’. We geven niet een beetje om onze omgeving, maar extreem veel. Dat laten we terugkomen in alles wat we doen. Zo hebben we veel geïnvesteerd in data en tools ontwikkeld waarmee wij zelf en onze kwekers hun footprint kunnen berekenen.’
De maatregel die een enorme impact maakt, is volgens Gelbard het zo min mogelijk gebruikmaken van kassen die worden verwarmd met fossiele brandstoffen. Calculeren is bij het maken van dit soort keuzes essentieel. Gelbard: ‘Anthesis heeft ons geholpen met het in kaart brengen van de omvang en impact van onze CO₂-voetafdruk, waaronder het toepassen van CO₂-budgetten per boeket, zodat we gerichte integrale acties konden ondernemen.’
Morele plicht
Gelbard is een man met een visie en een intrinsieke gedrevenheid om de wereld een beetje mooier te maken. ‘We willen een verantwoordelijke leverancier zijn. Als we een fout maken, zeggen we niet alleen ‘sorry’, maar proberen we het probleem echt te doorgronden en op te lossen. En we willen proactief en innovatief zijn om deze industrie groener te maken. Dat is onze morele plicht.’e wereld er beter van wordt. Niet omdat regelgeving ons dwingt.’
*bloomon en Anthesis werken samen in de reis naar Net Zero en hanteren de standaarden van het Climate Activator Certificeringsprogramma. bloomon is volledig gecertificeerd volgens deze standaard. Tot 1 juli was dit programma bekend onder de naam: Climate Neutral Certified.
Ons team van experts heeft een enorme drive om het klimaatprobleem aan te pakken. Samen gaan we voor een positieve verandering. Steeds meer organisaties kiezen ervoor om met ons de weg naar Net Zero te bewandelen, ongeacht waar ze zijn op hun reis. Doe je ook mee?