Gezondheid van de aarde is in kritieke toestand: dringende actie vereist
De mens heeft de aarde over haar grenzen geduwd, zo blijkt uit een recente studie gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Science Advances. De studie is een uitgebreide ‘gezondheidscheck’ voor onze planeet en toetst haar welzijn aan de hand van verschillende milieu-indicatoren.
De onderzoekers baseren zich op het concept van ‘planetaire grenzen’, dat in 2009 voor het eerst werd geïntroduceerd. Deze grenzen omvatten negen kritieke omgevingsfactoren: opwarming van de aarde, biodiversiteitsverlies, stikstof- en fosforcycli, afname van de ozonlaag, verzuring van de oceanen, watertekorten, landgebruik, chemische vervuiling en concentraties van fijnstof in de atmosfeer. Zolang menselijke impact binnen de grenzen van deze factoren blijft, kan de aarde de bijbehorende uitdagingen op natuurlijke wijze aan en blijft het ecosysteem relatief stabiel. Maar wanneer de grenzen worden overschreden, raakt het evenwicht dat het leven op aarde millennia-lang in stand heeft gehouden, steeds meer verstoord.
De huidige staat van de planeet, zoals beschreven in de studie, is alarmerend. Van de negen planetaire grenzen zijn er slechts drie nog intact. Het klimaat is ingrijpend verstoord, het biodiversiteitsverlies is buitensporig en chemische vervuiling en ontbossing nemen hand over hand toe. Alleen de verzuring van de oceanen, luchtvervuiling en de afname van de ozonlaag blijven binnen de veilige zone, hoewel deze ook hun limiet naderen.
Een van de belangrijkste onderzoekers, Johan Rockström, directeur van het Potsdam-Institut für Klimafolgenforschung (PIK), benadrukt het enorme belang van het herstel van bossen naar de staat van begin 20e eeuw. Dit zou ervoor zorgen dat bossen de overtollige CO2-uitstoot kunnen absorberen die momenteel de opwarming van de aarde versnelt. Daarnaast pleiten de onderzoekers voor nieuwe aandacht voor de afnemende biodiversiteit, vanwege de fundamentele rol van biodiversiteit in het handhaven van de essentiële CO2– en watercycli.
Detlef van Vuuren, hoogleraar Integrated Assessment of Global Environmental Change aan de Universiteit Utrecht en senior onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving is gespecialiseerd in klimaatverandering op wereldniveau. Van Vuuren noemt de studie alarmerend en wijst erop dat we momenteel te maken hebben met meerdere milieuproblemen tegelijkertijd, waarbij klimaatverandering een van de meest prominente is. De recente toename van extreme weersomstandigheden onderstreept de urgentie van de situatie. De studie doet denken aan het baanbrekende werk van de Club van Rome in de jaren zeventig, dat waarschuwde voor de gevolgen van een te grote belasting van vervuiling en afval op de aarde. Sindsdien is de druk op het milieu echter alleen maar toegenomen.
Ondanks de penibele situatie die in de studie wordt geschetst, is er nog steeds ruimte voor hoop en actie. Van Vuuren stelt dat we manieren moeten onderzoeken om binnen de planetaire grenzen te blijven. Hij benadrukt de schat aan kennis die over klimaatverandering beschikbaar is, en accentueert de noodzaak van maatschappelijke veranderingen, zoals een lager energieverbruik, een overstap naar alternatieve energiebronnen en hervormingen in transport, industrie en landbouw. Hoewel deze veranderingen tijd kosten, suggereren sommige optimistische scenario’s dat ze in 2050 wereldwijd kunnen worden gerealiseerd.
De wetenschapper besluit met een optimistische noot door te stellen dat de aarde weliswaar ziek is, maar niet ongeneeslijk. Hij gelooft dat een combinatie van technologische vooruitgang en veranderingen in menselijk gedrag de milieu-uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd aanzienlijk kan verminderen. Mensen aanmoedigen om minder te consumeren en zich duurzamere voedingspatronen aan te meten, kan een diepgaande positieve impact hebben.
Kortom, de recente studie benadrukt de kwetsbare toestand van de aarde doordat de mensheid de planetaire grenzen lang heeft genegeerd. Onmiddelijke actie is nodig, zodat we de gezondheid van de aarde weer kunnen terugbrengen, en de stabiliteit herstellen die al duizenden jaren de basis vormt voor het floreren van onze beschaving. De situatie is zorgwekkend, maar met de juiste strategieën en gezamenlijke inspanning is er nog hoop op herstel en een duurzame toekomst voor komende generaties.
Er is meer nodig dan klimaatactie
Anthesis is dé expert op het gebied van klimaatverandering. Onze Natuur- en Biodiversiteitspecialisten ontwikkelen oplossingen voor instellingen en organisaties die hun negatieve impact op het klimaat willen verkleinen.
ONTDEK ONZE DIENSTEN OP HET GEBIED VAN NATUUR
Bovendien werkt ons Carbon Project Development-team aan carbon removal-projecten, die de natuur en biodiversiteit herstellen. Daarmee zijn we koplopers op het gebied van regeneratieve landbouw in Zuid-Afrika en Zuid-Amerika.
Ons team van experts heeft een enorme drive om het klimaatprobleem aan te pakken. Samen gaan we voor een positieve verandering. Steeds meer organisaties kiezen ervoor om met ons de weg naar Net Zero te bewandelen, ongeacht waar ze zijn op hun reis. Doe je ook mee?